Chrypka u dorosłego: przyczyny, objawy i leczenie. Co na chrypkę?


Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Chrypka to matowy i szorstki głos. Może być objawem ostrego zapalenia krtani, wówczas towarzyszą jej inne objawy – złe samopoczucie, suchy kaszel, podwyższona temperatura, dyskomfort przy mówieniu lub połykaniu, odchrząkiwanie. Chrypka, która trwa dłużej niż 2 tygodnie wymaga konsultacji lekarskiej.

Co to jest chrypka i jaki jest mechanizm jej powstawania?

Chrypka to szorstki i matowy głos, który pojawia się, gdy w czasie mówienia tzw. struny głosowe, czyli fałdy głosowe drgają w sposób nieprawidłowy i nie mogą się stykać lub występują zaburzenia ich elastyczności na skutek różnych procesów chorobowych.

Chrypka - przyczyny

Przyczyną chrypki są choroby krtani, choroby, w których dochodzi do uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego, choroby osłabiające mięśnie. W rzadkich przypadkach nie stwierdza się żadnej organicznej przyczyny chrypki i uznaje się ją za schorzenie czynnościowe.

Spośród ostrych chorób krtani powodujących chrypkę najczęstsze jest zapalenie krtani (krtani i gardła lub krtani i tchawicy), w którym chrypka pojawia się nagle, może prowadzić aż do bezgłosu i ustępuje najczęściej w przeciągu dwóch tygodni. Rzadszą ostrą przyczyną jest krup. Spośród przewlekłych chorób krtani często spotykane to zawodowe nadużywanie głosu (nauczyciele, śpiewacy), narażenie na dym tytoniowy czy choroba refluksowa przełyku, rzadziej ciało obce. Czasem chrypka może być powikłaniem intubacji (np. po znieczuleniu ogólnym do operacji).

Osobną grupę chorób powodujących chrypkę stanowią nowotwory. Należą do nich przede wszystkim rak krtani i gardła, przełyku czy guzy śródpiersia. Chrypka jest wtedy jednym z pierwszych objawów choroby nowotworowej.

Do zdecydowanie rzadszych przyczyn chrypki należą wtórne choroby krtani, takie jak niedoczynność tarczycy, miastenia gravis, przyjmowanie przewlekle kortykosteroidów wziewnie czy choroby reumatyczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, dna moczanowa). Do uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego prowadzą (poza guzami w obrębie klatki piersiowej) uszkodzenia tego nerwu, np. w trakcie operacji tarczycy, zdecydowanie rzadziej poszerzenie lewego przedsionka serca, tętniaki aorty lub poszerzenie tętnicy płucnej.

Czasem chrypka jest związana z epizodem nadużycia głosu (np. po krzyczeniu na meczu lub koncercie) – trwa wówczas krótko i ustępuje samoistnie.

Co robić w razie wystąpienia chrypki?

Jeżeli krótkotrwała chrypka pojawia się nagle w czasie infekcji (z gorączką, suchym kaszlem, złym samopoczuciem, dyskomfortem przy mówieniu lub połykaniu, uczuciem suchości w gardle, odchrząkiwaniem) nie wymaga szczegółowej diagnostyki, a jedynie, obok leków łagodzących infekcję, odpoczynku strun głosowych, czyli ograniczenia do minimum używania głosu w czasie choroby. Należy również unikać czynników podrażniających struny głosowe, takich jak: kurz, dym tytoniowy i alkohol. Warto stosować wówczas inhalacje nawilżające błonę śluzową dróg oddechowych i leki przeciwkaszlowe.

Oceny przez laryngologa wymaga chrypka: niezwiązana ze zwykłym przeziębieniem lub grypą, trwająca dłużej niż 2 tygodnie (zwłaszcza u palaczy tytoniu) lub z objawami towarzyszącymi – dusznością, krwiopluciem, bólem podczas mowy, dysfagią (problemami z przełykaniem) lub odynofagią (bólem podczas przełykania), guzem w obrębie szyi, trwającymi dłużej niż kilka dni poważnymi problemami z wydaniem głosu.

Chrypka – diagnostyka

W trakcie wywiadu lekarz będzie chciał się dowiedzieć jak długo trwa chrypka i czy towarzyszyły jej inne objawy infekcji czy pojedynczy objaw. Ustali czy pracujemy głosem, czy przyjmujemy na stałe leki, które mogą podrażnić krtań (np. wziewne leki steroidowe stosowane do leczenia astmy). Zapyta o choroby i zabiegi które mogą doprowadzić do chrypki (np. choroby tarczycy i ewentualne zabiegi na tarczycy, miastenia gravis). Lekarz zapyta także o nałogi, a w tym zwłaszcza o palenie papierosów, które często są przyczyną przewlekłego zapalenia krtani.

W trakcie badania lekarskiego najważniejszym elementem jest badanie laryngologiczne, czyli obejrzenie krtani z użyciem lusterka krtaniowego. Ocenia się wygląd i ruchomość strun głosowych. Badanie obejmuje także badanie dotykiem węzłów chłonnych szyi. W przypadku znalezienia zmian na strunach głosowych diagnostykę uzupełnia się laryngoskopią bezpośrednią, czyli specjalistycznym badaniem, które przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Badanie umożliwia dokładną ocenę krtani wraz z okolicami niewidocznymi podczas badania lusterkiem krtaniowym oraz umożliwia pobranie wycinka do oceny histopatologicznej. Konieczne jest wtedy również wykonanie USG szyi, w trakcie którego ocenia się układ chłonny. W razie konieczności, w zależności od choroby, lekarz może zlecić tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MR).

U osób pracujących zawodowo głosem wykonuje się również badanie stroboskopowe krtani. Badanie to umożliwia sprawdzenie stopnia napięcia, ruchomości i stanu strun głosowych oraz wykrycie zmian w krtani, również tych nowotworowych. Badanie przeprowadza się w znieczuleniu powierzchniowym, aby nadmierne odruchy oraz napięcie mięśni gardła i podniebienia nie wpływały na pracę krtani. Wykonuje się je za pomocą laryngostroboskopu (przy wyciągniętym języku) lub elastycznego laryngofiberoskopu, który wprowadza się przez nos na wysokość wejścia do krtani – umożliwia to obserwację krtani w warunkach fizjologicznych w świetle stroboskopowym (przerywanym) o częstości różnej od częstości drgań fałdów głosowych.

Leczenie chrypki jest ściśle uzależnione od leczenia choroby, która ja spowodowała.

Domowe sposoby na chrypkę

Jeżeli chrypka występuje podczas infekcji, to zwykle ustępuje bez leczenia wraz z infekcją. Leczenie jest objawowe i polega na wyeliminowaniu czynników drażniących, oszczędzaniu głosu (mówienie ściszonym głosem, unikanie szeptania) i nawilżaniu powietrza.

Przewlekła chrypka

Osoby, u których chrypka występuje ponad 2 tygodnie, zwłaszcza jeśli nie była poprzedzona infekcją, powinny zgłosić się do laryngologa.

29.11.2022
Zobacz także
  • Ból gardła
  • Kaszel u dziecka
  • Ból gardła u dziecka
  • Kaszel
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta