×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Palce pałeczkowate (palce dobosza): przyczyny i objawy

lek. Klaudia Knap
Aktualizacja: lek. Magdalena Wiercińska

Palce pałeczkowate to objaw chorobowy obejmujący nieprawidłowy wygląd końców palców i paznokci u rąk. Palce pałeczkowate przypominają kształtem pałeczki dobosza i powstają w wyniku przerostu tkanki łącznej na grzbietach palców rąk przy paznokciach, rzadziej stóp, co powoduje uniesienie paznokci, przyjmujących kształt szkiełka zegarkowego. Palce pałeczkowate są najczęściej objawem chorób układu oddechowego – raka płuca i innych nowotworów płuca, włóknienia płuc, przewlekłych chorób zapalnych (POChP, ropnia płuca, gruźlicy płuc), ale także układu krążenia, pokarmowego, zaburzeń hormonalnych.

Co to są palce pałeczkowate i jaki jest mechanizm ich powstawania?

Palce pałeczkowate to objaw chorobowy, charakteryzujący się przerostem tkanki łącznej na samym końcu palców, pod paznokciami rąk, rzadziej stóp. Zmiany te nadają palcom charakterystyczny kształt przypominający pałeczki dobosza. Na poszerzonym końcu palców uwagę zwracają zniekształcone paznokcie, przypominające okrągłe, wypukłe szkiełka od zegarka. Zmiany, choć wyraźnie widoczne, nie są bolesne.

zdjęcie palce pałeczkowate, palce dobosza, palce Hipokratesa
Fot. Interna Szczeklika 2021/2022 - wydanie internetowe

Palce pałeczkowate mogą być objawem różnych chorób. Najczęściej występują w przebiegu chorób, w których dochodzi do długotrwałego niedotlenienia organizmu. Ostateczny mechanizm powstawania palców pałeczkowatych nie jest wyjaśniony.

Palce pałeczkowate - przyczyny

Pałeczkowatość palców może być wrodzona. Dużo częściej jednak palce pałeczkowate są objawem choroby.

Najczęściej palce pałeczkowate występują w chorobach układu oddechowego, takich jak rak płuca i inne nowotwory płuca, przewlekłe choroby zapalne: przewlekła obturacyjna choroba płuc, ropień płuca, ropniak opłucnej, rozstrzenie oskrzeli, gruźlica płuc, mukowiscydoza, sarkoidoza, śródmiąższowe choroby płuc.

Palce pałeczkowate mogą występować także w chorobach układu krążenia, takich jak: wrodzone wady serca (np. zespół Fallota), infekcyjne zapalenie wsierdzia (przy długo trwającym stanie zapalnym), choroby dużych naczyń tętniczych i żylnych (np. tętniak aorty).

Również choroby układu pokarmowego mogą przyczynić się do powstania palców pałeczkowatych. Należą do nich: choroba Leśniowskiego i Crohnawrzodziejące zapalenie jelita grubego, zapalenie oraz marskość wątroby, nowotwory przewodu pokarmowego, zwłaszcza przełyku, żołądka, okrężnicy.

Palce pałeczkowate mogą także towarzyszyć chorobom endokrynologicznym, jak: choroba Gravesa i Basedowa, nadczynność przytarczyc, akromegalia (choroba spowodowana nadmiernym wydzielaniem hormonu wzrostu) oraz reumatycznym, jak osteoartropatia przerostowałuszczycowe zapalenie stawów.

Inne możliwe przyczyny występowania palców pałeczkowatych to: hiperwitaminoza A, zaburzenia odżywiania, narkomania (haszysz, heroina), syringomyelia, zatrucia, np. fosforem, arsenem, rtęcią, berylem czy alkoholem, liszaj rumieniowaty.

Palce pałeczkowate występujące obustronnie są charakterystyczną cechą tzw. sinicy centralnej, czyli niedotlenienia organizmu. Z kolei gdy dotyczą tylko jednej kończyny, są najprawdopodobniej wynikiem upośledzenia krążenia tętniczego w tej kończynie wskutek np. przetrwałego przewodu tętniczego, tętniaka (np. aorty lub tętnicy podobojczykowej) lub zapalenia tętnicy.

Palce pałeczkowate mogą być składową tzw. osteoatropatii przerostowej (bolesnego podokostnowego tworzenia nowej kości), w której dodatkowo występują: zgrubienia okostnej wyczuwalne na powierzchniach kości niepokrytych mięśniami (okolice stawów skokowych, nadgarstków) i  bolesność uciskowa tych miejsc, obrzęk, bolesność, objawy obecności płynu w stawach (najczęściej kolanowych, skokowych i łokciowych); w postaci pierwotnej może wystąpić uogólnione pogrubienie skóry, która układa się w fałdy. Najczęstszą (>90%) przyczyną wtórnej osteodystrofii przerostowej jest rak płuca.

Co robić w razie wystąpienia palców pałeczkowatych?

Jak widać chorób mogących doprowadzić do powstania palców pałeczkowatych jest wiele. Jeśli więc zauważymy zmiany w budowie palców, powinniśmy zgłosić się do lekarza, ponieważ może być to objaw poważnej choroby, którą trzeba zdiagnozować i w razie konieczności wdrożyć odpowiednie leczenie. Nigdy nie należy bagatelizować tego objawu!

Palce pałeczkowate - objawy

Lekarz zapyta o następujące objawy:

  • zaburzenia oddychania, duszność oraz mniejsza sprawność ruchowa
  • nietolerancja wysiłku fizycznego oraz szybkie męczenie się
  • bóle w klatce piersiowej
  • zawroty głowy, omdlenia, kołatania serca
  • zbyt powolne/szybki przyrost masy ciała, brak/nadmierny apetyt
  • kaszel, odkrztuszanie plwociny
  • podwyższona temperatura ciała
  • bóle brzucha, powiększenie obwodu brzucha
  • wypadanie włosów, suchość skóry, zmiany zabarwienia skóry
  • problemy z wypróżnianiem (biegunki, zaparcia), obecność krwi/śluzu w kale.

Palce pałeczkowate - rozpoznanie

W ramach poszukiwania podłoża rozwoju palców pałeczkowatych, lekarz przeprowadza dokładny wywiad oraz badanie pacjenta, a na podstawie zebranych informacji podejmuje decyzję o wykonaniu badań dodatkowych – laboratoryjnych i obrazowych, które mają dostarczyć dodatkowych informacji.

Dodatkowo wywiad będzie dotyczyć czynnego oraz biernego palenia tytoniu, wdychania szkodliwych pyłów, substancji chemicznych i oparów w miejscu pracy lub w najbliższym otoczeniu, spożywania alkoholu oraz innych używek, dokładnego wywiadu rodzinnego, przebytych zabiegów i operacji, zatruć, zaburzeń odżywania.

Na podstawie zebranych informacji oraz dokładnie przeprowadzonego badania pacjenta lekarz planuje dalszą diagnostykę, obejmującą badania laboratoryjne oraz obrazowe. Zazwyczaj lekarz zleca badania laboratoryjne krwi: morfologię, próby wątrobowe (AlAT, AspAT, GGTP, bilirubina), proteinogram, wskaźniki zapalenia (białko CRP, OB), badanie stężenia hormonów (m.in. TSH), czasem także markery nowotworowe.

Z badań obrazowych lekarz może zlecić RTG płuc, USG jamy brzusznej, serca, spirometrię, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

Postępowanie diagnostyczne różni się u poszczególnych pacjentów, w zależności od podejrzewanej przyczyny palców pałeczkowatych.

22.09.2022
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta