Jak długo może męczyć kaszel po nawdychaniu się opiłków waty szklanej?

Pytanie nadesłane do redakcji

Pracuję w budownictwie – zawód glazurnik. Jestem niepalący. Kilka lat temu, pracując przy ocieplaniu sufitów, nawdychałem się opiłków waty szklanej, pomimo że używałem maski. Od tego czasu mam ciągły kaszel suchy. Po kilku miesiącach odwiedziłem lekarza chorób płuc i pomimo najnowszego sprzętu, który miał w gabinecie – nie stwierdził jakichś poważniejszych schorzeń. Powiedział, że kaszel powoduje wykrztuszanie resztek waty szklanej z oskrzeli i może to potrwać dłuższy czas. Testy alergiczne były w porządku. Przepisał preparat do wdychania – Alvesco Ciclesonid. Stosowałem to kilka miesięcy, lecz nie było spodziewanych efektów. Kaszel pojawia się często na początku spożywania posiłku, potem zanika. Nie wiem, czy mam znowu zgłosić się do tego lekarza, czy spróbować innych możliwości.

Odpowiedź

Kaszel jest odruchem obronnym, który ma chronić drogi oddechowe przed szkodliwymi czynnikami zarówno zewnętrznymi, jak i wewnątrzpochodnymi. Kaszel może być także wywołany świadomie. Do napadów kaszlu dochodzi po podrażnieniu receptorów czuciowych czynnikami mechanicznymi (kurz, śluz, ciało obce), chemicznymi (nikotyna, kwas cytrynowy) czy zapalnymi.

Z tego wynika, że oczywiście mogłoby dojść u Pana do napadów kaszlu po zaaspirowaniu opiłków waty szklanej, ale przyznam się, że mam tu pewne wątpliwości, bo jak Pan pisze było to:

• kilka lat temu
• pracował Pan w masce

więc drogi oddechowe powinny się już oczyścić, lub, jeżeli nie poradziłyby sobie z tym problemem, pojawiłyby się widoczne na zdjęciu klatki piersiowej odczyny na organiczne ciało obce, podobnie jak w pylicach płuc. A stąd wynika, że musi Pan diagnozować kaszel podobnie jak wszyscy inni pacjenci, u których pojawił się kaszel bez związku z narażeniem zawodowym.

Więcej na temat pylicy płuc dowiesz się z artykułu Choroby zawodowe

Należy pamiętać, że kaszel występuje we wszystkich nieomal chorobach płuc i oskrzeli, pojawia się także w przebiegu chorób pozapłucnych, a zwłaszcza chorób ucha zewnętrznego, przewlekłych i ostrych zapaleń zatok, w przypadku wad serca, choroby refluksowej przełyku, niewydolności serca oraz w urazach żeber i chorobach (urazach) przepony i opłucnej.

Za kaszel przewlekły uważa się kaszel trwający ponad 8 tygodni, a więc Pana kaszel bezwzględnie należy do kaszlu przewlekłego.

Najczęstsze przyczyny kaszlu przewlekłego to:

1. zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
2. astma
3. refluks żołądkowo-przełykowy.

Zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła jest spowodowany chorobami nosa (nieżyt infekcyjny, naczynioruchowy czy alergiczny) lub chorobami zatok przynosowych. Diagnostyką zajmują się laryngolodzy.

Astma wymaga wykonania pełnej diagnostyki w poradni pulmonologicznej lub alergologicznej.

Choroba refluksowa przełyku nie jest chorobą układu oddechowego, ale jej objawem może być kaszel, któremu zwykle towarzyszy zgaga, kwaśne odbijania, czasem chrypka. Rzadko kaszel jest jej jedynym objawem. W celu diagnostyki i leczenia należy się zgłosić do lekarza rodzinnego.

W Pana przypadku warto się zastanowić nad tą trzecią przyczyną, zwłaszcza że wiąże Pan w jakiś sposób kaszel ze spożywaniem posiłków.

Czytaj też: Kaszel w pozycji leżącej, czy to objaw kaszlu refluksowego?

Relatywnie częstą przyczyną kaszlu są działania uboczne leków, a najczęściej tzw. inhibitorów konwertazy angiotensyny powszechnie używanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego. W takich przypadkach należy się zgłosić do lekarza, który zmieni ten lek na lek z innej grupy leków i obserwować reakcję. Kaszel taki ustępuje wkrótce po odstawieniu leku, ale czasem dopiero po kilku tygodniach. Oczywiście kaszel polekowy dotyczy nie tylko leków przeciwnadciśnieniowych, ale także wielu innych leków w tym paradoksalnie leków wziewnych stosowanych często do leczenia kaszlu.

W diagnostyce kaszlu przewlekłego w pierwszej kolejności wykonuje się badania obrazowe klatki piersiowej (zwykle RTG, w razie potrzeby tomografię komputerową – TK) i badania czynnościowe układu oddechowego – spirometrię oraz ocenę laryngologiczną. W przypadku kaszlu produktywnego, czyli z odkrztuszaniem, wykonuje się także mikrobiologiczne i cytologiczne badania plwociny. W razie konieczności lekarz może skierować na bronchoskopię. Konieczne bywają badania w kierunku alergii, endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia) i pH-metria przełykowa (diagnostyka refluksu żołądkowo-przełykowego).

Jeżeli wykluczy się wszystkie znane przyczyny kaszlu, a kaszel nadal trwa, to wówczas możemy mieć do czynienia z tzw. przewlekłym kaszlem idiopatycznym. Oznacza to, że kaszel nie ma określonej przyczyny i występuje „samonapędzający” się mechanizm uszkodzenia nabłonka dróg oddechowych podczas napadów kaszlu. Leczy się go lekami przeciwkaszlowymi.

W rzadkich przypadkach kaszel może stanowić objaw problemów emocjonalnych – mówimy wtedy o kaszlu psychogennym. Charakterystyczne jest jego ustępowanie podczas snu i niewystępowanie w ciągu pierwszej godziny po obudzeniu.

Jak widać, diagnostyka kaszlu jest skomplikowana i zwykle obejmuje wykonywane kolejno, na podstawie wywiadu, liczne badania pulmonologiczne, alergologiczne, laryngologiczne, gastrologiczne, kardiologiczne i na koniec po wykluczeniu innych przyczyn psychologiczno-psychiatryczne.

Odpowiadając na pana pytanie, powinien Pan bezwzględnie zgłosić się ponownie do lekarza leczącego, który już wstępnie zna Pana problem i nadal diagnozować możliwe przyczyny Pana kaszlu.