Pytanie nadesłane do redakcji
Odkrztuszam plwocinę ropną. Mam mdły posmak w jamie ustnej. Nic poza tym mi nie dolega, co dalej mam robić?
Odpowiedź
Ropna wydzielina jest najczęściej wyrazem kolonizacji oskrzeli lub zatok przynosowych przez bakterie. Jeżeli jest wyrazem infekcji zatok lub oskrzeli, to najczęściej towarzyszy jej gorączka, bóle mięśniowe, czasem bóle głowy lub świszczący oddech. Brak tych objawów wyklucza raczej ostrą infekcję dróg oddechowych.
Ropna plwocina pojawia się także okresowo u chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP), wtedy odkrztuszanie jest najbardziej obfite rano, bezpośrednio po przebudzeniu. Najczęstszą jednak przyczyną przewlekłego odkrztuszania ropnej plwociny bez innych objawów klinicznych są rozstrzenie oskrzeli. Rozstrzenie oskrzeli to trwałe rozszerzenia dróg oddechowych z utratą elementów sprężystych. Rozstrzenie mogą być:
Wrodzone:
- związane z upośledzonym oczyszczaniem śluzowo-rzęskowym, jak w mukowiscydozie lub zespole Kartagenera
- związane z nieprawidłowością chrząstki ściany tchawicy i oskrzeli
- rzadkimi wadami wrodzonymi (sekwestracja agenezja)
- pierwotnymi niedoborami odporności
- niedoborem α1-antytrypsyny
Nabyte związane z:
- ciężkimi zakażeniami (bakteryjnymi lub wirusowymi, szczególnie wirusem odry)
- przewlekłymi chorobami prowadzącymi do włóknienia płuc (sarkoidoza, pylice płuc, idiopatyczne włóknienie płuc)
- wdychaniem toksycznych substancji i uszkodzeniami termicznymi
- zwężeniem oskrzela bez względu na przyczynę (guz, ciało obce)
- AIDS
- refluksem żołądkowo-przełykowym
- przewlekłymi chorobami oskrzeli (szczególnie POChP)
- alergiczną aspergilozą oskrzelowo-płucną
- reumatoidalnym zapaleniem stawów, czyli RZS (rozstrzenie mogą wystąpić wcześniej niż objawy ze strony stawów) i innymi układowymi chorobami tkanki łącznej (zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa, zespółem Sjögrena)
- chorobami zapalnymi jelit (np. wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego)
- zwężeniem oskrzela (niezależnie od przyczyny – np. nowotwory, ciało obce)
- popromiennym uszkodzeniem płuca
- mikroaspiracjami treści pokarmowej (sytuacjami, kiedy do układu oddechowego dostaje się treść pokarmowa).
Rozstrzenie oskrzeli szybko ulegają kolonizacji przez liczne bakterie najczęściej: Haemophilus infulenzae i Pseudomonas aeruginosa, rzadziej przez Moraxella catarrhalis, Staphylococcus aureus i Enterobacterales.
Początek choroby, jeżeli nie rozpocznie się ciężkim zakażeniem, najczęściej jest dość skryty. Dominuje kaszel z odkrztuszaniem plwociny, której ilość stopniowo się zwiększa. W dalszym przebiegu pojawiają się częste zakażenia dróg oddechowych, łącznie z zapaleniami płuc, a w przypadku niewłaściwego leczenia i zbyt częstej antybiotykoterapii może dojść do nadkażenia grzybami. Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu, badania, a potwierdza się je w tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości. W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię celowaną, opartą na antybiogramie, lekach wykrztuśnych i co szczególnie ważne, rehabilitacji oddechowej z drenażem ułożeniowym.
Jak z tego wynika, nie można lekceważyć odkrztuszania ropnej plwociny, zwłaszcza jeżeli trwa to ponad sześć tygodni po infekcji. Koniecznie trzeba się zgłosić do lekarza, który na podstawie dokładnego wywiadu zleci badania, a zwłaszcza spirometrię w celu rozpoznania lub wykluczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), RTG klatki piersiowej, tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości (TKWR) oraz badań bakteriologicznych odkrztuszanej plwociny.
Piśmiennictwo:
Chazan R.: Zakażenia układu oddechowego. α-medica Press, Warszawa 1998.Kroczyńska-Bednarek J.: Rozstrzenie oskrzeli. [W:] Wielka interna. Pulmonologia. Medical Tribune Polska, Warszawa 2011.
Zakażenia układu oddechowego. Wytyczne rozpoznawania i leczenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc. α-medica Press. Warszawa 2010.
