Pytanie nadesłane do redakcji
Od roku mam kaszel, ból prawego płuca, czasami w wydzielinie są kulki ropy i ciemnobrązowe kłaczki. Czy to może być POChP? RTG płuc prawidłowe, spirometria w granicach normy.
Odpowiedź
POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc charakteryzuje się obturacyjnymi zaburzeniami wentylacji widocznymi w badaniu spirometrycznym. Podstawą rozpoznania POChP jest stwierdzenie w badaniu spirometrycznym FEV1/FVC<0,7 po inhalacji leku rozkurczającego oskrzela. Jeżeli więc w spirometrii nie ma odchyleń, nie można rozpoznać POChP. Wynika stąd, że nie można w tym przypadku myśleć o POChP.
W pytaniu jest stanowczo za mało danych i są one, niestety nieścisłe.
Suchy kaszel to kaszel bez odkrztuszania wydzieliny i taki występuje w wariancie kaszlowym astmy (zespół Corrao), w chorobach opłucnej, w urazach klatki piersiowej, w części nowotworów płuc, czasami bywa psychogenny lub polekowy (najczęściej po lekach przeciwnadciśnieniowych z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny [ACE]).
W przeciwieństwie do niego wilgotny kaszel to kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny, tak jak to opisano w tym przypadku. Przewlekły kaszel z wydzieliną ropną występuje w przewlekłym śluzowo-ropnym zapaleniu oskrzeli, w rozstrzeniach oskrzeli, w niektórych nowotworach płuc.
Bóle w klatce piersiowej często są spowodowane przyczynami pozapłucnymi i pochodzą z rusztowania kostno-mięśniowego klatki piersiowej, czyli np. zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa piersiowego, nerwobólów, zapaleń mięśni. Często też są wynikiem chorób serca czy przewodu pokarmowego (przełyku), który też znajduje się w klatce piersiowej. W chorobach płuc ból pojawia się albo ostro i towarzyszy mu silna duszność, tak jak w odmie opłucnowej czy zawale płuca albo podostro, jak w zapaleniu płuca, ropniu płuca, ropniaku opłucnej i towarzyszą mu wówczas gorączka i męczący kaszel. Przewlekły ból w klatce piersiowej rzadko towarzyszy chorobom płuc, dzieje się tak np. w zaawansowanych nowotworach klatki piersiowej.
Wszystkie choroby płuc, które przebiegają z bólem w klatce piersiowej dają zmiany radiologiczne widoczne na zdjęciu klatki piersiowej. Tak więc prawidłowe zdjęcie rentgenowskie wyklucza płucne przyczyny bólu w klatce piersiowej.
W sytuacji, którą opisano w pytaniu warto diagnostykę rozszerzyć o badanie bronchoskopowe, czyli wziernikowanie oskrzeli z pobraniem zalegającej ropnej wydzieliny do badań bakteriologicznych Warto wykonać również tomografię klatki piersiowej celem wykluczenia czy potwierdzenia ewentualnych rozstrzeni oskrzeli.
Rozstrzenie oskrzeli to trwałe rozszerzenia dróg oddechowych z utratą elementów sprężystych. Leczenie tej choroby powinno być ukierunkowane na poprawę oczyszczania oskrzeli z zalegającego śluzu (drenaż ułożeniowy, leki mukolityczne [acetylocysteina, karbocysteina, erdosteina, ambroksol ], rehabilitacja oddechowa) oraz na szybkim i skutecznym leczeniu zaostrzeń bakteryjnych.
Ze względu na obecność (okresowo) ropy w odkrztuszanej wydzielinie warto się pokusić o badanie bakteriologiczne wydzieliny oskrzelowej i w razie stwierdzenia w wydzielinie obecności bakterii o celowane leczenie odpowiednio dobranym antybiotykiem zgodnie z antybiogramem.
Reasumując:
Opisana w pytaniu choroba wobec prawidłowego wyniku spirometrii nie jest na pewno POCHP, ale wymaga dalszej diagnostyki i po ustaleniu rozpoznania celowanego leczenia.
Nie ma w pytaniu danych odnośnie do palenia tytoniu. Brązowe kłaczki w wydzielinie są często konsekwencją palenia tytoniu, podobnie jak kaszel i odkrztuszanie wydzieliny. W takiej sytuacji, jeżeli pytanie dotyczy osoby palącej tytoń bezwzględnie należy, niezależnie od dalszej diagnostyki, zaprzestać palenia tytoniu.
Więcej na temat kaszlu u osób uzależnionych od nikotyny: Kaszel palacza
Piśmiennictwo:
Antczak A. (red.): Pulmonologia Medical Tribune POLSKA.Chazan R.: Pneumonologia praktyczna. α–medica Press 2005.
Rowińska-Zakrzewska E., Kuś J.: Choroby układu oddechowego PZWL 1997.
