×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Beryloza

Co to jest beryloza i jakie są jej przyczyny?

Beryloza charakteryzuje się głównie występowaniem zmian zapalnych i tzw. ziarniniakowych w płucach. Jej przyczynę stanowi wdychanie pyłu metalicznego berylu lub jego związków. Beryloza należy do chorób zawodowych. Narażenie na beryl może prowadzić do rozwoju uczulenia na beryl. Narażenie na beryl ma miejsce w takich gałęziach przemysłu, jak przemysł metalowy (w tym zbrojeniowy), samochodowy, lotniczy, nuklearny, elektroniczny. Źródłem znacznego stopnia narażenia na beryl są tarcze hamulcowe samolotów bojowych (uwalnianie pyłu berylu w procesie ścierania tarcz) i zużyte samochodowe poduszki powietrzne (znaczna ekspozycja przy wymianie tych elementów).

Jak często występuje beryloza?

Uczulenie na beryl rozwija się u 1-16% narażonych na ten metal, a beryloza - maksymalnie u 5%. Okres pomiędzy narażeniem zawodowym a wystąpieniem objawów choroby wynosi nawet do 30 lat (średnio 15 lat), co nie sprzyja skojarzeniu zachorowania z narażeniem przerwanym wiele lat wcześniej i najprawdopodobniej chorobę rozpoznaje się często jako sarkoidozę.

Jak się objawia beryloza?

Choroba może przebiegać bezobjawowo albo objawy narastają stopniowo. Najczęściej występują kaszel, duszność, ograniczenie tolerancji wysiłku i dyskomfort w klatce piersiowej. Objawy tej choroby są łudząco podobne do objawów sarkoidozy, jednak z drobnymi odrębnościami. Ponieważ ziarniniaki (czyli guzki zapalne) powstają również w narządach innych niż płuca, mogą wystąpić zaburzenia ze strony, m.in. wątroby, ślinianek i serca. W berylozie nigdy jednak nie pojawiają się zmiany w układzie nerwowym.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów berylozy?

W razie pojawienia się wyżej opisanych objawów należy zgłosić się do lekarza.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie berylozy?

Najpierw lekarz zbiera wywiad dotyczący objawów, chorób towarzyszących, przyjmowanych leków i narażenia na niekorzystne czynniki środowiskowe (w pracy, gospodarstwie domowym). Następnie bada pacjenta. W razie podejrzenia berylozy lekarz zleca badania dodatkowe, do których należą RTG klatki piersiowej najczęściej poszerzone o badanie tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości (TKWR) i badania czynnościowe płuc.

U każdego pacjenta podejrzanego o berylozę lekarz zleca wykonanie bronchoskopii z pobraniem wycinka tkanki płucnej i płukaniem oskrzelowo-pęcherzykowym (BAL). BAL to procedura diagnostyczna, która polega na podaniu dooskrzelowym podgrzanego do temperatury ciała, roztworu fizjologicznego roztworu NaCl, poprzez fiberoskop. Najczęściej fizjologiczny roztwór NaCl wlewa się do oskrzela płata środkowego. Zwykle podaje się go w porcjach po 50 ml roztworu, po czym odsysa się do dalszych badań. Procedurę powtarza się kilkakrotnie, łącznie wlewając do oskrzela ok. 250-300 ml fizjologicznego roztworu NaCl.

Głównym narzędziem do wykrywania berylozy jest tzw. BeLPT - test proliferacji limfocytów z berylem wykorzystywany do badań przesiewowych u osób narażonych na beryl bez objawów choroby oraz do potwierdzenia uczulenia u osób z objawami sugerującymi berylozę.

Uwaga:

W Polsce nie prowadzi się rutynowej diagnostyki laboratoryjnej w kierunku berylozy (w razie konieczności należy przesłać odpowiedni materiał biologiczny do laboratoriów w Europie, Kanadzie lub USA)

Jakie są metody leczenia berylozy?

Leczenie polega głównie na przerwaniu narażenia na beryl. Leczenie farmakologiczne stosuje się dopiero w przypadku znacznego upośledzenia czynności płuc lub szybkiego jej pogarszania. Leczenie obejmuje stosowanie glikokortykosteroidów, zawsze zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku wystąpienia istotnych działań niepożądanych terapii glikokortykosteroidami, można rozważyć zastosowanie leków cytostatycznych lub biologicznych.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie berylozy?

Trudno mówić o całkowitym wyleczaniu choroby u osób uczulonych na beryl po dużym narażeniu przy długim okresie rozwoju choroby. Zawsze istnieje ryzyko nawrotu objawów. Jednak u większości chorych z berylozą nie dochodzi nigdy do upośledzenia czynności płuc i w tej grupie nie podejmuje się leczenia farmakologicznego, jako bardziej toksycznego niż sama choroba, ale powinni oni pozostawać pod taką samą kontrolą lekarską, jak osoby, które przeszły leczenie glikokortykosteroidami i uzyskały całkowitą remisję choroby.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia berylozy?

Jak napisano wyżej wszystkie osoby z uczuleniem na beryl po narażeniu powinny pozostać na stałe pod opieką lekarską (lekarz chorób zawodowych lub pulmonolog). Osoby takie powinny zgłaszać się na kontrolę lekarską co 2-3 lata lub co roku w razie podejrzenia progresji choroby.

Co robić, aby uniknąć zachorowania na berylozę?

Profilaktyka uczulenia na beryl sprowadza się do przestrzegania odpowiednich norm higienicznych. Stężenie berylu w powietrzu w miejscu pracy nie powinno przekraczać 0,05 mg/m3 w ciągu 8 godzin pracy.

17.10.2016
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta

Polecają nas