Postępowanie lecznicze u osób, które miały kontakt z chorym na gruźlicę

Pytanie nadesłane do redakcji

Mieszkam w Wielkiej Brytanii i w 2009 roku byłam leczona na gruźlicę. Moje RTG było w porządku. Byłam jednak leczona tylko przez 3 miesiące, ponieważ lekarze powiedzieli mi, że to gruźlica nieprątkująca. Nadal miewam nocne poty, jestem ciągle zmęczona i niewyspana, bolą mnie mięśnie i stawy. Wróciłam do lekarza, ale odmówiono mi ponownego leczenia, gdyż stwierdzono, że zostałam wyleczona. Będę w lipcu tego roku w Polsce na krótkim urlopie i chciałam się dowiedzieć, czy jeśli zrobię prywatnie próbę tuberkulinową i jeśli wyjdzie dodatnia, czy lekarz na tej podstawie mógłby wypisać mi leki na gruźlicę? Chciałam także dodać, że pracuję w domu opieki i miałam kontakt z osobą chorą na gruźlicę (tylko, że o tym nie wiedziałam) i wraz ze mną dwie pielęgniarki również zachorowały na gruźlicę, tak jak ja. Bardzo prosiłabym o odpowiedź. Eliza

Odpowiedziała

lek. med. Iwona Witkiewicz
specjalista chorób płuc
Ordynator Oddziału Chorób Płuc i Gruźlicy Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie
Konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób płuc i gruźlicy województwa zachodniopomorskiego

Szanowna Pani Elizo
Jak wynika z Pani listu nie była Pani leczona na gruźlicę, tylko poddana tzw. chemioprofilaktyce gruźlicy, czyli postępowaniu zarezerwowanemu dla osób z kontaktu z prątkującą gruźlicą, ale bez aktywnej choroby. Wywnioskowałam to z podanych przez Panią faktów a mianowicie:

• „Moje RTG było w porządku”
• „lekarze powiedzieli mi, że to gruźlica nieprątkująca”

Z przytoczonych wyżej cytatów z Pani listu wynika, że prątków nie było, zmian w płucach nie było, czyli w rozumieniu klinicznym nie było udowodnionej ani nawet podejrzanej gruźlicy. Miała jednak Pani kontakt z osobą prątkującą, więc w kraju bez szczepień zadecydowano o włączeniu programu profilaktycznego i podano Pani przez trzy miesiące leki w nadziei, że takie postępowanie wyeliminuje z Pani organizmu prątki, którymi Pani mogła, ale nie musiała się zarazić (zaraża się średnio 1 na dziesięć osób z kontaktu), i które, na szczęście, nie wywołały jeszcze gruźlicy, na co dowodem jest brak zmian w RTG.

Objawy, które obecnie Panią nękają mogą być związane z najróżniejszymi chorobami (np. choroby tarczycy, kolagenozy, zaburzenia hormonalne) i stanami (np. klimakterium) i same w sobie nie stanowią dowodu zachorowania na gruźlicę.

Powinna Pani zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzeniu diagnostyki złego samopoczucia, bo w opisywanej sytuacji gruźlica jest mało prawdopodobna, ale jakaś przyczyna opisywanych dolegliwości istnieje i nie jest stwierdzona.

Mam nadzieję, że w Polsce nikt bez dokładnych badań diagnostycznych i stwierdzeniu rzeczywistej, a nie wydumanej przyczyny Pani dolegliwości nie poda Pani leków przeciwprątkowych, bo

• Dodatni odczyn tuberkulinowy wśród Polaków często bywa poszczepienny (w naszym kraju nadal prowadzone są szczepienia przeciwko gruźlicy, którym na pewno jako dziecko była Pani poddana).
• Leki przeciwprątkowe są wybitnie toksyczne, a prawidłowy okres ich stosowania w leczeniu gruźlicy to 6 miesięcy czterema lekami, z których każdy może uszkodzić m.in. wątrobę, więc podawanie ich bez konkretnej przyczyny jest potencjalnie niebezpieczne dla chorego.
• Nadal nie będzie znana prawdziwa przyczyna Pani dolegliwości.
• Gruźlica jest chorobą, która oprócz objawów odczuwanych przez chorego daje konkretne zmiany w RTG płuc i powinna być potwierdzona nie próbą tuberkulinową, a badaniem bakteriologicznym plwociny.

Proponuję więc ponownie udać się do lekarza i wyjaśnić prawdziwą przyczynę dolegliwości i podjąć leczenie zgodne z wynikami badań, a nie na podstawie przypuszczeń i obaw.

Pozdrawiam serdecznie.