×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Sarkoidoza

Co to jest sarkoidoza i jakie są jej przyczyny?

Sarkoidoza jest chorobą, która polega na tworzeniu małych zapalnych guzków w różnych narządach ciała. Przyczyna sarkoidozy nie jest znana. Zapalne guzki, nazywane ziarniniakami, są miejscem aktywnego procesu chorobowego. Ziarniniaki budowane są przez gromadzące się nieprawidłowo pobudzone komórki układu odporności, tzw. limfocyty, makrofagi. Sarkoidoza najczęściej zajmuje węzły chłonne centralnej części klatki piersiowej, czyli śródpiersia oraz płuca, może jednak dotyczyć każdego narządu.

Jak często występuje sarkoidoza?

Na sarkoidozę chorują ludzie w każdym wieku, niezależnie od rasy, płci i wieku. Najczęściej jednak dotyczy młodych dorosłych w wieku 20-40 lat. W Polsce rocznie na sarkoidozę choruje około 10 osób na 100 000. Sarkoidoza nie jest chorobą zakaźną. Zaobserwowano częstsze jej występowanie w niektórych rodzinach, ale nie ma żadnych dowodów na dziedziczenie.

Jak się objawia sarkoidoza?

Sarkoidoza może przebiegać bezobjawowo. U około 30-40% chorych stwierdza się objawy niecharakterystyczne, tzw. objawy ogólne, do których należą podwyższona temperatura ciała, zmęczenie, osłabienie, utrata apetytu, utrata masy ciała, złe samopoczucie, nocne poty.

Objawy mogą dotyczyć narządu, w którym choroba się rozwija i mogą występować tylko okresowo. Ponad 70% przypadków to sarkoidoza płuc i węzłów chłonnych i dlatego też objawami zazwyczaj są kaszel, duszność, świszczący oddech, różne formy bólów, np. ucisk, pieczenie. Można obserwować powiększone węzły chłonne, jako wyczuwalne guzki i guzy szyi, pach, czasami pachwin.

Początek choroby może być ostry z gorączką, bólami stawów i zmianami na skórze. Zmiany skórne współtowarzyszące nazywamy rumieniem guzowatym. Rumień guzowaty to różnej wielkości plamy na skórze koloru czerwonofioletowego, czasami cieplejsze niż zdrowa skóra, które ustępują bez pozostawiania blizn, ale z utrzymującymi się tygodniami przebarwieniami. Lokalizują się one najczęściej na podudziach, czasami udach i pośladkach oraz innych częściach ciała.

Zdecydowanie rzadziej sarkoidoza zajmuje układ nerwowy, serce, narząd wzroku, ślinianki, objawy są wtedy związane z uszkodzeniem zajętego narządu.

Co robić w przypadku wystąpienia objawów sugerujących sarkoidozę?

W przypadku wystąpienia podejrzanych objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza POZ. Konieczna jest pełna ocena lekarska w tym diagnostyka różnicowa, czyli wykluczenie innych chorób o podobnych objawach.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie sarkoidozy?

Nie ma jednego diagnostycznego testu rozpoznania sarkoidozy. Konieczne jest wykonanie szeregu badań w celu ustalenia rozpoznania.

Najpierw lekarz zbierze wywiad, a następnie zbada pacjenta. W dalszej kolejności zleci badania dodatkowe, zazwyczaj RTG płuc oraz badania laboratoryjne krwi. W przypadku zmian w płucach często wykonuje się badania czynnościowe płuc, a także tomografię komputerową płuc o wysokiej rozdzielczości. Badanie bronchofiberoskopowe oskrzeli umożliwia uzyskanie materiału do badań tkankowych i cytologicznych niezbędnych do rozpoznania sarkoidozy płuc. Czasami konieczne jest pobranie materiału do badań podczas operacji chirurgicznej, tj. węzły chłonne śródpiersia, tkanka płucna.

W przypadku innych lokalizacji często konieczne są inne badania, np. rezonans magnetyczny. Badanie scyntygraficzne pomaga w rozpoznaniu lokalizacji pozapłucnych.

Jakie są metody leczenia sarkoidozy?

Nie wszystkie postaci sarkoidozy należy leczyć. W większości przypadków po kilku tygodniach lub miesiącach choroba ustępuje samoistnie.

Zawsze leczy się sarkoidozę układu nerwowego, narządu wzroku, serca. W przypadku sarkoidozy zlokalizowanej w płucach konieczna jest regularna kontrola z oceną czynności płuc i leczenie stosuje się w przypadkach, które tego wymagają.

Nie jest znana przyczyna sarkoidozy, dlatego leczenie jest objawowe i polega głównie na stosowaniu leków przeciwzapalnych, które zmniejszają stan zapalny i ograniczają wzrost ziarniniaków. Celem leczenia jest utrzymanie funkcji narządu, zmniejszenie objawów i zapobieganie uszkodzeniu narządu.

W przypadku postępującego zaburzenia czynności płuc, sarkoidozy układu nerwowego, narządu wzroku lub serca stosuje się glikokortykosteroidy, najczęściej w postaci tabletek. Czasami konieczne jest dołączenie innych leków hamujących pobudzone komórki układu odpornościowego, nazywanych lekami immunosupresyjnymi (np. metotreksat, azatiopryna, hydroksychlorochina).

Leki stosowane w leczeniu sarkoidozy mogą dawać objawy uboczne od łagodnych do potencjalnie zagrażających życiu, dlatego leczenie wymaga ścisłego monitorowania i należy bezwzględnie stosować się zaleceń lekarskich.

Czy możliwe jest całkowite wyleczenie sarkoidozy?

Przebieg sarkoidozy jest różny, często określana jest chorobą fazową, co oznacza, że aktywne i nieaktywne fazy choroby mogą występować naprzemiennie.

U większości pacjentów dochodzi do samoistnej remisji, czyli wyzdrowienia w czasie od kilku miesięcy do paru lat lub remisji pod wpływem leczenia. U pozostałych (20-30%) przebieg jest przewlekły i postępujący, powoduje trwałe uszkodzenie narządów i zaburzenia ich funkcji. Ostry początek z gorączką i rumieniem guzowatym lub bezobjawowe powiększenie węzłów chłonnych rokują dobrze.

Co trzeba robić po zakończeniu leczenia sarkoidozy?

Większość osób chorujących na sarkoidozę prowadzi normalne życie. Należy ściśle współpracować z lekarzem prowadzącym, realizując jego zalecenia. W przypadku sarkoidozy trudno mówić o zakończeniu leczenia. Należy zgłaszać się na badania kontrolne, ponieważ zdarzają się nawroty choroby. W przypadku przyjmowania leków należy pamiętać o działaniach niepożądanych.

Sposób kontroli zależy od typu choroby i sposobu leczenia. W przypadku sarkoidozy płuc są to badania radiologiczne i czynnościowe płuc wraz z badaniami krwi co kilka miesięcy, zgodnie z zaleceniami lekarskimi.

Należy pamiętać, aby przestrzegać zasad zdrowego trybu życia, nie palić papierosów.

26.08.2016
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta

Polecają nas