Tomografia komputerowa klatki piersiowej

dr med. Filip Mejza

Tomografia komputerowa (TK, CT) klatki piersiowej jest ważnym i dokładnym badaniem pozwalającym na ocenę morfologiczną płuc i innych narządów klatki piersiowej.

Jej wykonanie jest wskazane u chorych ze zmianami widocznymi na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej (albo podejrzewanymi na podstawie zdjęcia i/lub obrazu klinicznego) i jest kolejnym etapem diagnostyki.

Zasada powstawania obrazu tomografii komputerowej jest podobna do opisanej przy omawianiu zdjęć klatki piersiowej. Promieniowanie jonizujące przechodzące przez klatkę piersiową badanego jest pochłaniane w różnym stopniu. Właściwą częścią tomografu jest obrotowy pierścień, który zawiera źródło promieniowania jonizującego i szereg detektorów. Pierścień ten obraca się wokół ciała pacjenta, wykonując liczne „zdjęcia” fragmentów danego przekroju ciała. Następnie komputer o dużej mocy obliczeniowej przelicza uzyskane dane, tworząc obraz przekroju ciała. W czasie niektórych badań jednocześnie w czasie obrotu pierścienia z detektorami stół, na którym leży badany, powoli się przesuwa (tor, po którym detektory obracają się wokół klatki piersiowej badanego, ma kształt gęstej spirali).

Wskazania

Wyróżnia się między innymi tomografię komputerową o dużej rozdzielczości (TKWR lub HRCT – high resolution computed tomography), tomografię komputerową z podaniem środka cieniującego (kontrastu) oraz tomografię w algorytmie zatorowości płucnej.

HRCT służy do dokładnej oceny miąższu płuc. Wykorzystywana jest w diagnostyce chorób śródmiąższowych i rozstrzeni oskrzeli oraz w ocenie występowania rozedmy płuc oraz jej nasilenia. Nie wymaga podania środka cieniującego.


Ryc. TK - techniki badania (TRWR, okno płucne, śródpiersiowe i kostne)

W czasie badania

Tomografia komputerowa z podaniem środka cieniującego służy do oceny zmian zlokalizowanych (np. guzów, nacieków) w płucu, ścianie i innych strukturach klatki piersiowej. Wymaga podania środka cieniującego. Tomografia w algorytmie zatorowości płucnej służy do diagnostyki zatorowości płucnej. Wymaga podania środka cieniującego. W niektórych pracowniach, najczęściej w celach naukowych, stosuje się niekiedy algorytm oceny płuc służący do wykrywania wczesnych zmian nowotworowych.

Przygotowanie do badania

Osoby poddawane tomografii komputerowej płuc bez podania środka cieniującego (np. HRCT) nie muszą się w żaden sposób przygotowywać do badania.

Osoby poddawane tomografii komputerowej z podaniem środka cieniującego powinny:

  • pozostawać na czczo 4–6 godzin przed badaniem
  • wcześniej wypić dużą ilość niegazowanych płynów, po badaniu również zalecane jest wypicie dużej ilości płynów (większa ilość produkowanego moczu zmniejsza ryzyko uszkodzenia nerek przez środek cieniujący)
  • przed wyrażeniem zgody na badanie należy poinformować lekarza o ciąży, przebytych reakcjach na podanie środka cieniującego, chorobach tarczycy i serca, astmie, chorobach nerek, cukrzycy, uczuleniu na leki i lekach przyjmowanych przewlekle
  • osoby, które przebyły reakcje niepożądane po podaniu środka cieniującego, powinny 12 i 2 godziny przed badaniem otrzymać glikokortykosteroid oraz ewentualnie lek przeciwhistaminowy; zastosowanie glikokortykosteroidu zmniejsza ryzyko wystąpienia skutków ubocznych podania środka cieniującego do mniej niż 1%.

Przebieg badania


Ryc. Obraz TKWR

Pacjent kładzie się na stole, który następnie przesuwa się tak, że klatka piersiowa badanego jest otoczona szerokim pierścieniem urządzenia. W czasie badania stół przesuwa się powoli o kilkanaście centymetrów. Ponieważ w badaniach klatki piersiowej głowa znajduje się najczęściej poza obrębem tunelu urządzenia, zwykle nie powoduje to dyskomfortu u osób cierpiących na klaustrofobię.

Badanie trwa od kilku do kilkunastu minut (maks. 30 minut) i nie jest w żaden sposób bolesne. Faktyczny czas, przez który pacjent jest narażony na działanie promieniowania, jest znacznie mniejszy – zwykle wynosi kilkanaście sekund.

Badanie z podaniem środka cieniującego (kontrastu)

Przed badaniem konieczne jest założenie wenflonu (dostępu do żyły). Badanie przebiega podobne jak opisano powyżej, ale podczas badania do żyły podawany jest (zwykle za pomocą automatycznej strzykawki) roztwór środka cieniującego. Może to spowodować przejściowe uczucie pieczenia w ręce oraz uczucie gorąca lub dziwny smak w ustach, które powinny szybko minąć.

Bezpieczeństwo

Badanie bez podania środka cieniującego jest bezpieczne. Dawka promieniowania jonizującego jest znacznie większa (często nawet kilkadziesiąt razy) niż w przypadku zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej. Narażenie na taka dawkę promieniowania jonizującego teoretycznie zwiększa nieznacznie ryzyko zapadnięcia na choroby nowotworowe, jednak nad ryzykiem tym zdecydowanie przeważają korzyści dla zdrowia wynikające z uzyskania dokładnego rozpoznania. Tomografię komputerową wykonuje się na całym świecie u milionów pacjentów.

Po podaniu środka cieniującego u części badanych występują skutki niepożądane, takie jak:

Skutki uboczne o małym nasileniu występują nawet u 1 na 10 badanych, a ciężkie u <1 na 1000 (ale ryzyko to zależy od rodzaju stosowanych środków – bezpieczniejsze są środki niejonowe).

22.03.2017
Zobacz także
Wybrane treści dla Ciebie
  • Tomografia płuc
  • Tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny w okulistyce
  • Tomografia komputerowa
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta