×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Zanieczyszczenie smogowe

Karolina Krawczyk

Czym jest smog?

Smog (od angielskich słów smokefog oznaczających kolejno dymmgłę) to zjawisko atmosferyczne, na które składają się trzy czynniki: zanieczyszczone powietrze, duża wilgotność powietrza i brak wiatru. Mówiąc prościej: to toksyczna „mgła”, unosząca się nad jakimś obszarem, mająca negatywny wpływ na życie i zdrowie ludzi, zwierząt i środowisko.


Fot. Pixabay.com

W skład smogu wchodzą m.in.:

  • pyły zawieszone: PM 10, PM 2,5, PM1 - to najmniejsze cząstki, które przedostają się do pęcherzyków płucnych, a stamtąd do krwi i do narządów wewnętrznych;
  • tlenki azotu (NOx);
  • metale ciężkie: Cr - chrom, Mn - mangan, Hg - rtęć, Pb - ołów, Cd - kadm;
  • dioksyny, czyli toksyczne związki chemiczne często odpowiedzialne za bezpłodność i nowotwory;
  • dwutlenek siarki (SO2)

Przyczyny smogu

Najważniejszą przyczyną jest tzw. niska emisja, czyli spalanie odpadów w domowych instalacjach grzewczych (piece, kotły etc.). W czasie procesu spalania uwalniane są chemiczne substancje, których wcześniej użyto do produkcji danego materiału (np. plastiku), a oprócz tego powstają kolejne szkodliwe związki chemiczne. Te związki mają bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt.

Jakich odpadów nie wolno spalać?

  • zniszczonych mebli pokrytych lakierem, klejem, z elementami metalowymi
  • odzieży
  • plastiku (opakowania, folie, worki etc.)
  • kolorowego, zadrukowanego papieru, np. z czasopism
  • szkła
  • gumy
  • styropianu
  • odpadów budowlanych
  • sprzętu elektronicznego.

Warto dodać, że np. folia nie spala się całkowicie, ale oblepia kominy, co staje się niebezpieczne dla właściciela, zwiększając ryzyko zaczadzenia, awarii pieca i pożaru.

Co wolno spalać?

  • węgiel kamienny i brunatny
  • drewno (niemalowane i nieimpregnowane) i brykiet drzewny
  • ekogroszek, brykiety ze słomy, zboża.

Jakie substancje przedostają się do powietrza (a potem w efekcie do naszych płuc i całego organizmu)?

Lista jest bardzo długa: są to m.in. węglowodory aromatyczne, aldehydy, metale ciężkie, chrom, wanad, kobalt, molibden...

Skutki zdrowotne

Wpływ wdychania zanieczyszczonego powietrza na organizm człowieka jest zatrważający. WHO alarmuje: z powodu zanieczyszczenia środowiska w Polsce przedwcześnie umiera nawet 50 000 osób1. Skutki oddychania powietrzem o wątpliwej jakości są następujące2:

  • Kobiety w ciąży rodzą dzieci z mniejszą urodzeniową masą ciała. Badania wykazały, że dzieci narażone jeszcze w łonie matki na smog mają mniejszą urodzeniową masę ciała, częściej też rodzą się przedwcześnie, a w późniejszym życiu gorzej radzą sobie z infekcjami, częściej mają słabo rozwinięte płuca, chorują na astmę. Znane są przypadki martwych porodów. Dzieci kobiet, które oddychały zanieczyszczonym powietrzem mają także niższy iloraz inteligencji.
  • Osoby z problemami kardiologicznymi są bardziej narażone na ryzyko zawału serca - jeśli stężenie tlenków azotu jest większe, w szpitalach pojawia się około 12% więcej pacjentów z zawałem; zaostrza się niewydolność serca, pojawiają się zaburzenia rytmu serca i bóle wieńcowe.
  • Osoby zdrowe muszą liczyć się z zapaleniem spojówek, podrażnieniem gardła, tchawicy i krtani. Zwiększa się także ryzyko zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
  • Częściej występują napady silnej duszności, które wymagają hospitalizacji. Nierzadko kończą się one zgonem pacjenta.
  • W czasie alarmu smogowego rośnie liczba pacjentów z udarem mózgu - o 16%, z zatorowością płucną - o 18%. Ta tendencja utrzymuje się nawet do 14 dni po ustaniu smogu!
  • Podczas alarmu smogowego śmiertelność wzrasta o ok. 6%.
  • Osoby narażone na smog borykają się z bezsennością, rozdrażnieniem i pamięcią. Mają zaburzenia koncentracji, spada ich wydolność fizyczna.

Jak reagować na łamanie prawa?

Jeśli zauważymy unoszący się z zabudowań dym koloru żółtego, brązowego lub szarego, to można przypuszczać, że spalane są odpady zabronione (opony, meble, ubrania etc.). Podobnie - jeśli wokół budynku unosi się kwaśny swąd lub duszący zapach, można podejrzewać popełnienie wykroczenia.

Taki przypadek można zgłosić policji (997) lub straży miejskiej (986). Zgodnie z prawem osoba zgłaszająca ma prawo zachować anonimowość.

Sprawca wykroczenia może zostać pouczony, ukarany grzywną (do 5000 złotych) lub nawet aresztem (do 30 dni; art. 191 Ustawy o odpadach z dn. 14.12.2012 r.).

Jak chronić się przed smogiem?

Najprostszym rozwiązaniem byłoby opuszczenie miejsca zanieczyszczonego. Jeśli nie jest to możliwe, należy pamiętać o kilku ważnych punktach:

  • monitorowaniu komunikatów o stanie zanieczyszczenia powietrza i ograniczeniu wychodzenia z domu w dni „smogowe”
  • zaopatrzeniu się w maseczki przeciwpyłowe z odpowiednimi filtrami – F1 (węglowy), F2 (HEPA) lub F3 (który jest połączeniem dwóch poprzednich i jest najbardziej skuteczny), nieprzepuszczających cząsteczek o rozm. 0,1 mikrometra i większych; należy je nosić wtedy, kiedy zanieczyszczenia przekroczą poziom dopuszczalny3
  • zaopatrzeniu się w urządzenia filtrujące powietrze i umieszczenie ich w domu
  • unikaniu wietrzenia mieszkania w dni „smogowe”
  • po powrocie do domu należy umyć twarz, wyczyścić nos i przepłukać jamę ustną
  • włączeniu do diety produktów, takich jak: maliny, jeżyny, zielona herbata, brokuły, kapusta, winogrona, żurawina, cebula, jabłka, fasola, kakao4
  • należy unikać biegania i aktywności fizycznej poza domem, na „świeżym” powietrzu
  • uczniowie (także na wyraźne żądanie rodziców) nie powinni uczęszczać w zajęciach na wolnym powietrzu. Dotyczy to w szczególności placówek przedszkolnych i aktywności na placach zabaw i w ogródkach przedszkolnych.

24.11.2016
Zobacz także
  • "Przynajmniej ostrzegajcie przed smogiem"
  • Śląskie samorządy uczą i zachęcają ws. niskiej emisji
  • Kraków – antysmogowe czyszczenie ulic
  • Samorządowcy chcą mieć większy wpływ na jakość powietrza
  • 92% osób oddycha zbyt zanieczyszczonym powietrzem
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta

Polecają nas