Wyniki badań dotyczące aktualnej sytuacji w zakresie palenia tytoniu w Polsce, przeprowadzonych przez TNS Polska na zlecenie GIS, jednoznacznie wskazują na tendencję spadkową odsetka regularnych palaczy - z 31% w 2011 r. do 24% w 2015 r. - oraz na wzrost odsetka osób, które nigdy nie paliły. E-papierosów używa 3% ogółu Polaków. Tylko 1% Polaków jest przekonany o ich skuteczności w rzucaniu palenia.
Fot. J'ram DJ/flickr.com
Po istotnych zmianach w postawach Polaków, osiągniętych po wprowadzeniu zakazu palenia w miejscach użyteczności publicznej w 2010 r., obserwuje się wzrost narażenia na bierne palenie oraz znaczący wzrost tolerancji w stosunku do łamania zakazu palenia.
Przewlekłe choroby niezakaźne, w tym te spowodowane paleniem tytoniu i biernym wdychaniem dymu tytoniowego, stanowią od lat najważniejszy problem zdrowotny, społeczny i ekonomiczny w Polsce. Choroby odtytoniowe obejmują 15 nowotworów oraz kilkadziesiąt chorób układu krążenia, układu oddechowego i innych narządów. Około 90% chorych na raka płuc to palacze.
Mimo to:
• Nadal 1/4 społeczeństwa nałogowo pali papierosy
• Tylko 35% palaczy chce podjąć próbę porzucenia nałogu
• Co czwarty Polak przyznaje, że pali w obecności dzieci, a co ósmy pali w obecności kobiet w ciąży
• Aż 18% osób w wieku 15-19 lat narażona jest na bierne palenie na terenie placówek edukacyjnych
• Tylko 31% palaczy zetknęło się z informacjami na temat rzucania palenia u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a 37% Polaków nigdy nie zetknęła się z żadną informacją na temat możliwości rzucenia palenia.
Badania przeprowadzone przez TNS Polska pozwalają na stworzenie wizerunku dzisiejszego palacza:
• W większości nie planuje rzucić palenia (65%) ani nie podejmował w ostatnim roku prób rzucenia palenia (71%)
• 59% zaczęło palić między 15. a 19. rokiem życia
• 53% wśród osób bezrobotnych to codzienni palacze
• 49% osób palących pali co najmniej paczkę papierosów dziennie
• 42% to osoby o niskim dochodzie (do 1500 zł w gosp. domowym)
• 40% osób, które oceniają swoją sytuację finansową jako złą, to regularni palacze
• 30% osób z wykształceniem podstawowym oraz 34% osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym to regularni palacze
• Częściej palaczami są mężczyźni niż kobiety (31% wobec 18%).
Mimo widocznych sukcesów w walce z epidemią palenia tytoniu, niepokojącym problemem jest duża pobłażliwość i tolerancja w stosunku do palenia papierosów. W porównaniu z piciem alkoholu i zażywaniem środków psychoaktywnych, palenie papierosów należy do zjawisk najbardziej tolerowanych społecznie.
Kolejne edycje badań pokazują wyraźny spadek odsetka osób, które zwracają uwagę osobom palącym w miejscach, gdzie jest to zakazane. Dodatkowo, jedynie mniej niż połowa Polaków jest zdania, że ludzie przestrzegają zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych.
Nie istnieje bezpieczny poziom zagrożenia biernym paleniem. Jest szczególnie niebezpieczne dla niemowląt, dzieci, kobiet ciężarnych i płodów. Na całym świecie, około 600 tys. osób niepalących zmarło w 2011 r. z powodu narażenia na bierne palenie. 75% zgonów wynikających z biernej ekspozycji na dym tytoniowy dotyczy kobiet i dzieci.
Tym bardziej alarmujące jest, że w blisko 40% domów Polaków, pali się tytoń. Większość palaczy deklaruje również, że zdarza im się palić w obecności osób niepalących, w tym w obecności dzieci i kobiet w ciąży.